ប្រធាន៖ចូរប្រៀបធៀបស្នេហារបស់លឹមនឹងនាងហេងក្នុងរឿងគូលីកំនែនជាមួយស្នេហាទុំនឹងទាវក្នុងរឿងទុំទាវឲ្យបានពិស្តារ។សេចក្តីអធិប្បាយមនុស្សគ្រប់រូបដែលកើតមកលើលោកនេះតែរតែមានលក្ខណះដូចគ្នានឹងខុសគ្នាខ្លះជានិចមិនថារូបរាងចិត្តគំនិតដូចគ្នាទេសូម្បីតែរឿងមនោសញ្ចេតនាក៏មានលក្ខណះដូចគ្នាខុសគ្នាដែរ។ចំពោះបញ្ហានេះរឿងគូលីកំនែននឹងទុំទាវក៏អ្នកនិពន្ធកលើកយកសេក្តីស្នេហារវាងកំលោះក្រមុំពីរគូគឺលឹមនិងនាងហេងនឹងទុំទាវមានលក្ខណះដូចគ្នានឹងខុសគ្នាមកបង្ហាញដែរ។តើសេចក្តីស្នេហាលឹមនិងនាងហេងនឹងទុំទាវមួយណាមានលក្ខណះប្រសើរជាង។ ដើម្បីជាដើមទុនក្នុងការបកស្រាយគប្បីយល់ពាក្យគន្លឹះខ្លះជាមុនសិនដូចជាសេចក្តីស្នេហាគឺសំដៅទៅលើការស្រលាញ់ពិតស្អិតដូចជ័រ។អត្ថន័យនៃប្រធាននេះចង់ឲ្យធ្វើការប្រៀវធៀបរបស់លឹមនឹងនាងហេងជាមួយទុំទាវក្នុងរឿងគូលីកំនែននឹងទុំទាវ។បើគេពិនិត្យលក្ខណះដូចគ្នានៃសេចក្តីស្នេហារបស់លឹមនឹងនាងហេងជាមួយទុំទាវឃើញថាពួកគេជាគូស្នេហ៍ដែលមានចិត្តស្មោះត្រង់ចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមកតស៊ូប្តូរផ្តាច់នឹងមានភក្តីភាពចំពោះគ្នាជានិច្ច។ជាក់ស្តែងលឹមជាមួយនាងហេងពួកគេតែងតែរក្សាភាពស្មោះត្រង់ចិត្តប្តូរផ្តាច់នឹងភក្តីភាពជានិចដូចនាងហេងបានបដិសេធនឹងលោកចៅហ្វាយដែលមានចិត្តស្រលាញ់ខ្លួន(...កុំថាកុង្សីទៀតក៏ខ្ញុំមិនព្រមបែកចិត្តពីបងលឹមបានឡើយ...)ចំនែកទុំទាវក៏ដូចនេះដែរគឺគេតែងតែស្មោះត្រង់តស៊ូប្តូរផ្តាច់នឹងគ្នាពិសេសដើម្បីរក្សាភក្តីភាពចំពោះទុំនាងទាវហ៊ានធ្វើអត្តឃាតមិនព្រមធ្វើជាប្រពន្ធម៉ឺនងួនឡើយ។ ចំពោះលក្ខណះខុសគ្នានៃសេចក្តីស្នេហារបស់លឹមនឹងនាងហេងកើតឡើងរយះពេលយូរដោយគេបានសិក្សាចិត្តគ្នាយ៉ាងយូរក្រោយពីការស្តីដណ្តឹងរបស់ម្តាយឪពុក។លឹមនេងហេងបានក្លាយជាគូស្នេហ៍ក្រោយពីការពិសោធន៍យល់ចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមកអស់រយះពេលច្រើនឆ្នាំខែដូចជាពួកគេច្រូតកាត់ជាន់អង្ករតែ២នាក់ធ្វើឲ្យពួកគេស្គាល់ចិត្តគ្នាច្បាស់។ហេតុនេះហើយទើបគេទាំងពីរមានភាពស្មោះត្រង់ប្តូរផ្តាច់នឹងគ្នា។សេចក្តីស្នេហារបស់លឹមនឹងហេងជាស្នេហាស្របច្បាប់ទៅតាមប្រពៃណីដែលធ្វើឲ្យគែគ្រប់គ្នារាប់អាន។លឹមនឹងហេងបានក្លាយជាគូដណ្តឹងនឹងគ្នាតាមម្តាយទុកឪពុកដាក់គឺនាងហេងត្រូវតាង៉ែតយាយម៉ុកស្តីដណ្តឹងតាមប្រពៃណីឲ្យទៅលឹមដែលជាកូនពៅរបស់គាត់។គឺកត្តានេះហើយដែលមេឃុំផាន់បំបែកលឹមឲ្យទៅធ្វើជាគូលីនៅពោធិ៍ចិនតុងព្រោះតែខ្លាចអំណាចជាគូស្នេហ៍ពេញច្បាប់របស់លឹមពោលគឺបើលឹមនៅមេឃុំផាន់ប្រាកដជាមិនហ៊ានមកលួងលោមនាងហេងដើម្បីផ្គួបចិត្តចៅហ្វាយឡើយ។ចំនែកទុំទាវសេក្តីស្នេហារបស់ពួកគេជាប្រភេទស្នេហាកាំរន្ទះឃើញភ្លាមស្រឡាញ់ភ្លៀតសេចក្តីស្នេហានេះកើតឡើងព្រោះតែភ្នែកទាំងពីររបស់ពួកគេប៉ះទង្គិចគ្នាតែប៉ុណ្តោះ។នាងទាវគ្រាន់តែបានលឺទុំស្មូត្រភ្លាមក៏កើតមានអារម្មណ៍ពុះកញ្ជ្រោលឡើងរកថាមិនត្រូវ(...កាន់កួចទុក្ខចុកឱរាឱរូបបងហើយដែលទាវបំពារបំពេរ...)សេចក្តីស្នេហាទុំទាវជាសេចក្តីស្នេហាក្បត់ប្រពៃណីជាស្នេហាសង្គមស្អប់ខ្ពើម។ចំពោះរឿងស្នេហាសង្គមខ្មែរអប់រំកូនចៅរក្សាខ្លួនប្រាណឲ្យនៅបរិសុទ្ធបានដល់ថ្ងៃរៀបការទើបមានឈ្មោះថាកូនកត្តញ្ញូហើយស្នេហារបស់គេពិតជាមានតម្លៃយ៉ាងលើសលុបដែលទទួលស្គាល់ពីសង្គម។ផ្ទុយទៅវិញទុំទាវបានធ្វើខ្លួនជាទីសំអប់របស់សង្គមដោយពួកគេហ៊ានរួមរ័ក្សគ្នាមុនពេលការក្បត់នឹងប្រពៃណីជាតិដោយទុំថើបបីបមឱបប្រលែងកាយទាំងពីរឥតក្រែងរួមមេត្រីនៅគ្រឹះស្ថានក្សាន្តមេត្រីស្រស់ស្រីស្រួលស្រើបដោយតណ្ហា។ សរុបមកគូស្នេហ៍ទាំងពីរសុទ្ធតែមានចិត្តបរិសុទ្ធប្តូរផ្តាច់រក្សាភក្តីភាពនឹងគ្នាទៅវិញទៅមក។ចំពោះទុំទាវជាគូស្នេហ៍មានភាពខុសឆ្គងគឺឃើញភ្លាមស្រឡាញ់ភ្លាមមិនបានគិតពីពូជពង្សរហូតហ៊ានរួមរ័ក្សគ្នាមុនរៀបការក្បត់ប្រពៃណីធ្វើឲ្យសង្គមស្អប់ខ្ពើមជាខ្លាំង។ចំណែកគូស្នេហ៍របស់លេមនេងហេងជាគូស្នេហ៍ដែលមានលក្ខណះល្អប្រពៃចេះពិសោធន៍ចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមកព្រមទាំងបានប្រព្រឹត្តត្រឹមត្រូវតាមប្រពៃណីជាតិដែលធ្វើឲ្យសង្គមទទួលស្គាល់នឹងឲ្យតម្លៃថែមទៀត។ ឆ្លងតាមការប្រៀបធៀបខាងលើយើងហ៊ានសនិដ្ឋានថាសេចក្តីស្នេហារបស់លឹមនឹងនាងហេងមានលក្ខណះប្រសើរជាងរបស់ទុំនឹងទាវពីព្រោះសេចក្តីស្នេហារបស់គេមានភាពជឿបលឿនចេះស្ទាបស្ទង់ចិត្តគ្នាដើម្បីបញ្ជាក់ចិត្តគ្នានៅថ្ងៃក្រោយនឹងបានប្រព្រឹត្តតាមប្រពៃណីដែលជាគម្រូល្អសម្រាប់ប្រទេសជាតិ។
សូមស្វាគមន៍មកកាន់ប្លុកយើងខ្ញុំ Welcome to my official blog 私の公式ブログへようこそ Bienvenue sur mon blog officiel
Sunday, March 27, 2016
Saturday, March 26, 2016
សុភាសិតមួយចែងថា ដើរត្រូវមានបីស្រដីត្រូវមានបួន
ប្រធាន ៖ មានសុភាសិតមួយចែងថា
ដើរត្រូវមានបីស្រដីត្រូវមានបួន ។ ចូរពន្យល់សុភាសិតនេះឲ្យបានពិស្តារ ។
សេចក្តីអធិប្បាយ
ប្រទេសកម្ពុជាសម្បូរទៅដោយអ្នកប្រាជ្ញអក្សរសិល្ប៍ចងក្រងក្បួនច្បាប់ផ្សេងៗនឺងសុភាសិតជាដើមទុកសម្រាប់អប់រំដល់កូនចៅទាំងឡាយដើម្បីទទួលសុខចំរើន។ក្នុងក្បួនច្បាប់ដ៏ច្រើននោះក៏មានសុភាសិតមួយចែងថា’ដើរត្រូវមានបីស្រដីត្រូវមានបួន’។តើសុភាសិតនេះមានអត្ថន័យដូចម្តេច?
ជាការពិតណាស់ដើរត្រូវមាន៣ព្រោះចាជាចំតម្រូវការដើររបស់ចាស់បុរាណប្រហែលជាលោកមើលឃើញឬពិសោធន៍ដឹងថាមនុស្សម្នាគេត្រូវមានគ្នាសម្រាប់ជួយយកអាសារក្នុងគ្រាក្រចំពោះគ្នីគ្នា។លោកមិនជំទាស់ទេប៉ុន្តែយ៉ាងហោចណាស់ក៏ត្រូវមានគ្នាបីនាក់ដែរគ្នាបីនាក់នេះគឺថាបើម្នាក់មានគ្រោះថ្នាក់គឺបានពីរនាក់សែងមកលំនៅឋានវិញ។សួរបង្អោកក៏មិនបានដែរឬ?វាចេះតែបានហើយតែបើយកស្រួល២នាក់ដាក់ស្នែងអង្រឹងជាការល្អ។ម្យ៉ាងទៀតបើទៅជា១គ្នាបែរជាឈ្លោះគ្នាវិញនោះក៏បានម្នាក់គ្រាន់សម្របសម្រួលវិញមិនឲ្យបែកឆ្ងាយបែកជាអូរហូរជាស្ទឹងឡើយ។បើតាមរូបវិទ្យាវិញកម្លាំងពីរផ្ទុយគ្នាមុខជាប្រទាញគ្នា។បើកម្លាំងពីរនេះស្មើគ្នាវាក៏នៅនឹងថ្កល់តែបើមានមួយខ្លាំងជាងវាប្រាកដណាស់ថាវាប្រទាញទៅកម្លាំងខ្លាំងនោះឯងតែបើមានកម្លាំងបីប្រទាញគ្នានោះវាក៏ត្រូវវិលដោយស្រួលដែលភាសាអ្នកច្បាប់ហៅថាដើរ។លោកម៉ុងតែស្គីយើបានយកប្រព័ន្ធរូបវិទ្យានេះទៅពន្យល់ក្នុងការបែងចែកអំណាចដើម្បីឲ្យនគរដើរគឺចម្រើនលូតលាស់គេត្រូវគ្រប់គ្រងអំណាចជាបីគឺអំណាចនិតិប្រតិបត្តគឺជាអ្នកស្នើនឹងជាអ្នកធ្វើអំណាចនិតិបញ្ញាត្តគឺជាអ្នកពិនិត្យសម្រេចឲ្យធ្វើនិងតាមដានការធ្វើនឹងអំណាចតុលាការដែលជាអ្នកតាមដានការធ្វើ។ក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ(សាធារណរដ្ឋ)លោកឲ្យចែកផ្តាច់អំណាចប្រធានាធិបតេយ្យអំណាចសភានឹងតុលាការជាន់ខ្ពស់ធ្វើយ៉ាងនេះអំណាចទាំងបីអាចដើររីឯការស្រដីត្រូវមានបួនព្រោះបួនជាចំនុចកម្រិតចាំបាច់ក្នុងការនិយាយស្តី។តាមធម្មតាសំដីនិយាយវាចូលត្រចៀកគេបើនិយាយទៅគ្មានធ្ងន់ស្រាលនោះជាអ្វីទេប៉ុន្តែបើការនិយាយមានការប៉ះពាល់ឬមិនប៉ះពាល់ទេតែបើគេចោទប្រកាន់តើការពិតស្ថិតនៅលើអ្វី?គីស្ថិតនៅលើសាក្សីដឹងលឺសម្តីដែលនិយាយហើយ។ឧបមាថាក្នុងបួននាក់មានម្នាក់ទោះនឹងអ្នកនិយាយប្រកាន់ពាក្យប្រកាន់សម្តីដោយអយុត្តិធម៌នោះបើមាន២នាក់ទៀតជាអ្នកកាន់សចះធម៌នោះប្រាកដជាជួយអ្នកដែលត្រឹមត្រូវជាក់ជាមិនខានហើយអាចឲ្យអ្នកផងជឿទុកចិត្តបើគេប្រកាន់នោះអ្នកនិយាយក៏អាចប្រកែកបានប៉ុន្តែបើនិយាយទៅហួសការពិតរបស់អ្នកនិយាយកែគំនិតបាន។លើសពីនេះលោកចង់ទូន្មានវែងឆ្ងាយជាងនេះដើម្បីឲ្យសម្តីគេនិយាយប្រកបដោយអង្គបួនគឺសម្តីយុត្តិធម៌ក្នុងខ្លួនដែលគ្រប់គ្នាស្គាល់ថាសីល។ពាក្យសម្តីដែលប្រកបដោយសីលជាពាក្យសម្តីត្រឹមត្រូវស្តាប់បានមិនបំពានគេតែជាពាក្យពិតមិនបញ្ជោរលើកតម្កើងឬបង្អាប់ទេ។សំដីមានអធ្យាស្រ័យជាអ្នកបម្រុងជួយសង្គ្រោះគេដោយទ្រព្យសម្បត្តិក្តីដោយសន្តានចិត្តទូលាយគេទាំងឡាយគ្រប់គ្នាទទួលស្គាល់ថាទាន។ពាក្យសម្តីប្រកបដោយទានជាពាក្យដ៏ត្រជាក់ក្រៃទោះបីជាគេទទួលបានសម្ភារះទោះច្រើនក្តីតិចក្តីដែលជាភស្តុតាងសប្បុរធម៌។នរណាមិនអរនរណាមិនសប្បាយបើទទួលបានលាភសម្ភារះដែលបានដោយស្តាប់។បើពុំបានទទួលលាភនេះក៏ដោយចុះក៏ពាក្យនេះពុំហូតប្រយោជន៏អំពីអ្នកដ៏ទែផងដែរ។សម្តីដែលហុចឬមិនហូតប្រយោជន៍ដល់គេនេះជាពាក្យប្រកបដោយទៀនប្រកបដោយអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនដល់ម្ចាស់សម្តី។សម្តីមានគិតជាមនុស្សធម៌មិនប្រកាន់អនុគ្រោះដែលគេធ្លាប់ស្គាល់ថាភាវនា។ពាក្យប្រកបដោយភាវនាជាពាក្យប្រកបដោយមនុស្សធម៌មិនច្រះច្អះមិនអាម៉ឹង។ពាក្យសម្តីនិយាយមកជាការបញ្ជាក់ចិត្តគំនិតអ្នកមានមនុស្សធម៌ប្រាកដជាប្រើពាក្យថ្លៃថ្នូរជាភាសាមនុស្ស។ពាក្យប្រកបដោយភាវនាធម៌ជាពាក្យដែលពុំបង្កើតទុក្ខដល់ម្ចាស់សម្តីឡើយ។សម្តីមានប្រាកដក្នុងចិត្តឲ្យគេជឿថាពុំភូតភរទេដែលគែគ្រប់គ្នាធ្លាប់ស្គាល់ថាអធិដ្ឋានគឺជាពាក្យថាយ៉ាងណាធ្វើយ៉ាងនោះម៉ត់ចត់ម៉ឹងម៉ាត់មិនក្រឡាសបាតដៃខ្នងដៃដែលជាពាក្យពិត។អ្នកនិយាយហើយមិនធ្វើពោលគឺគ្មានអធិដ្ឋានធម៌ការសម្រេចចិត្តមិនកែប្រែសម្តីប៉ុន្តែទៅជាកែប្រែវិញមនុស្សនោះអស់កត្តិយសត្រឹមនោះឯងនិយាយស្តីក្រោយៗទៀតអស់អ្នកជឿ។នេះជាពាក្យគ្មានតម្លៃរីឯគ្រោះថ្នាក់ដល់ខ្លួនឯងក៏មានថែមទៀត។
សរុបមកសុភាសិតនេះឲ្យអនុវត្តក្នុងក្បួនដើរនឹងនិយាយប៉ុន្មោះទេតែជាពាក្យមួយមានជម្រៅក្នុងធម៌អាថែមទៀតធ្វើឲ្យគេទទួលបានសេចក្តីសុខពិតប្រាកដ។
ឆ្លងតាមការបកស្រាយឃើញថាសុភាសិតដែល
ចែងថា’ដើរត្រូវមានបីស្រដីត្រូវមានបួន’ពិតជាមានអត្ថន័យយ៉ាងប្រសើរពីព្រោះវាគឺជាអ្នកដឹកនាំដល់មនុស្សទាំងឡាយឲ្យឆ្ពោះទៅកាន់ត្រើយសុភមង្គល។ដូចនេះយើងម្នាក់ៗគួរកុំធ្វេសប្រហែសភ្លេចក្បួនបីក្បួនបួននេះក្នុងដំណើរទៅណាមកណាក៏ដូចជាក្នុងការនិយាយស្តីដែរ។
ប្រទេសតូចជាងគេបំផុតទាំង១០ក្នុងលោក
ក្នុងចំណោមប្រទេសជាង២០០ ក្នុងពិភពលោក គ្រប់គ្នាភាគច្រើនប្រហែលជាដឹងហើយថាប្រទេសណាដែលមានផ្ទៃដីធំជាងគេ តែបើនិយាយពីប្រទេសតូចជាងគេវិញ ភាគច្រើនពុំសូវស្គាល់ ឬមិនធ្លាប់ឮឈ្មោះប្រទេសទាំងនោះផង។ ប្រទេសខ្លះជាប្រជាជាតិតូចមែនទែន ដែលមានផ្ទៃដីមិនដល់មួយគីឡូម៉ែត្រការ៉េនោះទេ ដែលភាគច្រើនជាកោះនៅតាមសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក និងការ៉ាបៀន។ ទោះប្រជាជាតិទាំងនោះតូច ប៉ុន្តែមានរដ្ឋាភិបាល និងវប្បធម៌ផ្ទាល់ខ្លួនដ៏សម្បូរបែប។
១០. ប្រទេសហ្គ្រេណាដា (៣៤៤ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

ជាប្រជាជាតិលើកោះក្នុងសមុទ្រការ៉ាបៀន ហ្គ្រេណាដា ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា «កោះគ្រឿងទេស» ព្រោះមានប្រជាជនដាំដុះដំណាំចន្ទន៍គ្រឹះស្នា និងផ្លែ mace ធំជាងគេបំផុតក្នុងលោក ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យកោះ Trinidad និង Tobago និងធ្លាប់នៅក្រោមអាណានិគមបារាំងពីឆ្នាំ ១៦៤៩ ដល់ ១៧៦៣។ លំហូរឥទ្ធិពលប្រពៃណី និងវប្បធម៌បារាំង បានជ្រាបចូលយ៉ាងខ្លាំងតាំងពីពេលនោះមក និងមានសំណង់បារាំងបន្សល់ទុកយ៉ាងច្រើនផងដែរ។ ចំណែកប្រជាជនមានចំនួន ១០២ ៨៩៧នាក់ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ (យោងតាមធនាគារពិភពលោក)។
ជាប្រជាជាតិលើកោះក្នុងសមុទ្រការ៉ាបៀន ហ្គ្រេណាដា ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា «កោះគ្រឿងទេស» ព្រោះមានប្រជាជនដាំដុះដំណាំចន្ទន៍គ្រឹះស្នា និងផ្លែ mace ធំជាងគេបំផុតក្នុងលោក ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យកោះ Trinidad និង Tobago និងធ្លាប់នៅក្រោមអាណានិគមបារាំងពីឆ្នាំ ១៦៤៩ ដល់ ១៧៦៣។ លំហូរឥទ្ធិពលប្រពៃណី និងវប្បធម៌បារាំង បានជ្រាបចូលយ៉ាងខ្លាំងតាំងពីពេលនោះមក និងមានសំណង់បារាំងបន្សល់ទុកយ៉ាងច្រើនផងដែរ។ ចំណែកប្រជាជនមានចំនួន ១០២ ៨៩៧នាក់ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ (យោងតាមធនាគារពិភពលោក)។
៩. ប្រទេសម៉ាល់តា (៣១៦ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

ម៉ាល់តាជាប្រទេសដែនកោះ ស្ថិតនៅក្នុងសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ដោយមានកោះចំនួនបី បូកបញ្ចូលគ្នាបង្កើតជាសាធារណរដ្ឋម៉ាល់តា គឺ Gozo, Comino និងម៉ាល់តា ធំជាងគេ។ ប្រទេសនេះមានប្រជាជនជាង ៤៥ម៉ឺននាក់ ដែលចំនួននេះធ្វើឲ្យប្រទេសស្ថិតនៅក្នុងចំណោមប្រទេសមានប្រជាជនរស់នៅកកកុញមួយ ក្នុងលោក។
៨. ប្រទេសម៉ាល់ឌីវ ( ៣០០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

កោះម៉ាឌីវ ជាប្រទេសតូចបំផុតនៅអាស៊ី ស្ថិតនៅមហាសមុទ្រឥណ្ឌា និងធ្លាប់ជាប់នៅក្រោមអាណានិគមប្រទេសមហាអំណាចជាច្រើនដូចជា ព័រទុយហ្គាល់ ហូឡង់ និងចក្រភពអង់គ្លេស តែទទួលបានឯករាជ្យក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៥។ ចំនួនប្រជាជនមាន ៣៤៥ ០២៣នាក់ (ឆ្នាំ ២០១៣)។
៧. ប្រទេស Saint Kitts and Nevis (២៦១ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

កោះទាំងពីរស្ថិតនៅក្នុងសមុទ្រការ៉ាបៀន និងធ្លាប់កាន់កាប់ដោយបណ្ដាប្រទេសនៅ អឺរ៉ុប។ សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសនេះ ពឹងអាស្រ័យលើ ចំណូលទេសចរ កសិកម្ម និងឧស្សាហកម្មផលិតតូចៗ។ កោះនេះ ផ្ដល់កន្លែងងូតទឹកដ៏អស្ចារ្យ គយគន់ទេសភាពជីវិតសត្វក្នុងទឹក មានរមណីយដ្ឋាន និងសណ្ឋាគារប្រណិតៗច្រើនផងដែរ។ចំនួនប្រជាជនមាន ៥៤ ១៩១នាក់ (ឆ្នាំ ២០១៣)។
៦. ប្រទេសលិចទេនស្តែន (១៦០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

ប្រទេសនេះនិយាយភាសាអាល្លឺម៉ង់ ស្ថិតនៅតាមជួរភ្នំអាល់ Alps នៅចន្លោះប្រទេសស្វីស និងអូទ្រីស។ ទោះបីផ្ទៃដីតូច តែប្រទេសនេះស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសមានជាងគេបំផុតក្នុងលោក ដោយគិតចំណូលផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប GDP និងមានអត្រាអ្នកការងារធ្វើទាបបំផុត ១,៥% ប៉ុណ្ណោះ។ ចំនួនប្រជាជន ៣៦ ៩២៦នាក់ (ឆ្នាំ ២០១៣)។
៥.ប្រទេសសាន់ម៉ារីណូ ( ៦១ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

ប្រទេសនេះព័ទ្ធជុំវិញដោយប្រទេសអ៊ីតាលីទាំងស្រុង និងជារដ្ឋអធិបតេយ្យចំណាស់ជាងគេមួយក្នុងលោក ហើយថែមទាំងជាប្រទេសអ្នកមានដែរ ដោយមាន GDP ខ្ពស់។ ប្រទេសនេះតូចជាងគេទី ៣នៅអឺរ៉ុប និងមានប្រជាជន ៣០ ០០០នាក់ រួមនឹងអត្រាអ្នកអត់ការងារធ្វើទាបបំផុតផងដែរ។
៤. ប្រទេសទូវ៉ាលូ (២៦ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

ប្រទេសនេះមានទីតាំងក្នុងសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក ភាគខាងលិចប្រទេសអូស្ត្រាលី ដែលគេធ្លាប់ស្គាល់ថាជាកោះ Ellice Islands។ ចំនួនប្រជាជនមាន ១០ ០០០នាក់ មានផ្លូវប្រវែង ៨គីឡូម៉ែត្រ មានមន្ទីរពេទ្យតែមួយគត់។ ទូវ៉ាលូ ធ្លាប់ជាទឹកដីរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស ប៉ុន្តែបានទទួលឯករាជ្យនៅឆ្នាំ ១៩៧៨។ ភ្ញៀវទេសចរទៅទស្សនាមានចំនួនតិចជាង ២ពាន់នាក់ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែសម្បូរដោយអ្នកទៅរកស៊ី។
៣. ប្រទេសណូរុ (២១ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

ជាកោះស្ថិតនៅភាគខាងកើតប្រទេសអូស្ត្រាលី ណូរុជាប្រទេសកោះ តូចជាងគេបំផុតក្នុងលោក។ ពីមុនគេធ្លាប់ស្គាល់ថាជាកោះរីករាយ (Pleasant Island) ធនធានរ៉ែផូស្វាតសម្បូរខ្លាំង តែឥឡូវបានធ្លាក់ចុះ ដែលនាំឲ្យប្រជាជនអត់ការងារធ្វើជាង ៩០% ដោយ ១០% ធ្វើការរដ្ឋ។ ណូរុ ល្បីខាងប្រជាជនធាត់ជ្រុលច្រើនជាងគេក្នុងលោក ដោយបុរសមាន ៩៧% និងស្ត្រី ៩៣% ដែលធាត់លើសទម្ងន់។ ដោយសារបញ្ហានេះ ណូរុ ជាប្រទេសមានអត្រាអ្នកកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម កម្រិត២ ខ្ពស់បំផុត និងមានចំនួនប្រជាជន ៤០% កើតជំងឺប្រចាំកាយ។
២. ប្រទេសម៉ូណាកូ (២ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

ប្រទេសនេះស្ថិតនៅតាមឆ្នេរ French Riviera នៃសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ភាគអាគ្នេយ៍ប្រទេសបារាំង។ ម៉ូណាកូ គឺជាសំបុកមានមហាសេដ្ឋីលានដុល្លារ ពាន់លានដុល្លារដ៏ច្រើនមួយក្នុងលោក។ ប្រជាជនមានចំនួន ៣៦ ០០០នាក់ ភាគច្រើននិយាយភាសាបារាំង និងជាប្រទេសមានមនុស្សរស់នៅកកកុញគ្នា។
១. បុរីវ៉ាទីកង់ (០,៤៤ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ)

ប្រទេសតូចជាងគេបំផុតក្នុងលោកគឺបូរីវ៉ាទីកង់ មានទីតាំងព័ទ្ធជុំវិញដោយទីក្រុងរ៉ូម ប្រទេសអ៊ីតាលី តែទីស្នាក់ការធំរបស់វិហារកាតូលិក នៅចំកណ្ដាលប្រទេសនេះ។ សម្រាប់ចំណូលប្រទេសបានមកពីលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ ដល់អ្នកទេសចរ និងតម្លៃសំបុត្រចូលទស្សនាសារមន្ទីរបុរាណ។ ចំនួនប្រជាជនមាន ៤៥១នាក់ (ឆ្នាំ ២០១២)៕
សត្វ១០ប្រភេទសាហាវបំផុត នៅព្រៃអាម៉ាហ្សូន
អាម៉ាហ្សូន គឺជាព្រៃលិចទឹកធំជាងគេបំផុតនៅក្នុងលោក ដែលស្ថិតនៅក្នុងប្រទេស៩ មាន ប្រេស៊ីល ប៉េរូ កូឡុំប៊ី វេណេហ្ស៊ុយអេឡា អេក្វាឌ័រ បូលីវី ហ្គីអាណា ស៊ូរីណាម និងFrench Guiana។ វាក៏ស្មើនឹងពាក់កណ្ដាលនៃព្រៃលិចទឹកដែលនៅសល់លើផែនដីផងដែរ។ វាជាសំបុកដើមឈើកម្រៗ សត្វមានជាង ១៦០០០ប្រភេទ ដែលភាគច្រើនមិនមានដុះ ឬរស់នៅ តាមតំបន់ផ្សេងជុំវិញពិភពលោកឡើយ។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនិយាយថាពួកគេតែងតែរកឃើញសត្វប្រភេទថ្មីមួយ រៀងរាល់ ៣ថ្ងៃម្ដង។ ខាងក្រោមនេះជាសត្វដែលគេគិតថា មានភាពសាហាវជាងគេបំផុត ដោយពិសវាបានធ្វើឲ្យមនុស្ស ឬសត្រូវរបស់វាស្លាប់ក្នុងរយៈពេលខ្លីបាន៖
១. ពស់ Anaconda បៃតង

ពស់នេះមានប្រវែងដល់ទៅ ៩ម៉ែត្រ និងទម្ងន់ជាង ២២៧គីឡូក្រាម ដោយវាបានជាប់ឈ្មោះជាសត្វពស់ធំជាងគេបំផុត ហើយគេតែងតែឃើញវាហែលក្នុងទន្លេអាម៉ាហ្សូនជារឿយៗ។ ល្បឿននៃការហែលទឹករបស់វា លឿន និងវាយប្រហារសត្រូវចំគោលដៅ វាអាចលេបខ្លាដំបង ក្រពើ ជ្រូកព្រៃ ក្ដាន់ និងមនុស្សដោយគ្មានបញ្ហា ដោយវាប្រើខ្លួនរឹតជុំវិញឲ្យសត្រូវថប់ដង្ហើមតែម្ដង។
២. ក្រពើខ្មៅ Caiman

ក្រពើ Caiman ជាប្រភេទក្រពើធំជាងគេបំផុតក្នុងលោក និងជាសត្វគួរឲ្យខ្លាចបំផុតមួយនៅព្រៃអាម៉ាហ្សូន។ វាមិនដែលរារែកក្នុងការចាប់សត្វផ្សេងៗជាចំណីឡើយ មិនថាស្វា ត្រីពីរ៉ាញ៉ា ជ្រូកព្រៃ ភេយក្ស ឆ្កែព្រៃ ពស់ Anaconda និងក្រពើផ្សេងៗទៀតដែរ។ ក្រពើនេះអាចមានប្រវែងដល់ទៅ ៦ម៉ែត្រ។
៣. អន្ទង់អគ្គិសនី

អន្ទង់អគ្គិសនី ឬអន្ទង់ឆក់នេះ អាចបង្កើតអគ្គិសនីខ្លួនឯងបាន ដោយមានកម្លាំងខ្លាំងជាងអគ្គសនីធម្មតា ៥ដង។ ការចាប់ចំណីរបស់វា គឺមានភាពងាយស្រួល ដោយគ្រាន់តែបញ្ចេញភ្លើងឆក់ដាក់ឲ្យសត្រូវងាប់ រួចវាលេបទាំងមូល ប៉ុន្តែវាអាចបញ្ចេញកម្លាំងឆក់ដ៏ខ្លាំងជាច្រើននាទី ពេលវាត្រូវសត្វផ្សេងយាយីឲ្យភ័យខ្លាច។ មនុស្សជាច្រើននាក់មកហើយ ធ្លាប់ត្រូវអន្ទង់ឆក់ ក្រោយដើរជាន់វាដោយមិនដឹងខ្លួន ដែលធ្វើឲ្យពិការដើរលែងរួច។
៤. ត្រីពីរ៉ាញ៉ាក្រហម

ត្រីពីរ៉ាញ៉ាមានមាឌតូច តែមានធ្មេញស្រួច រឹង អាចខាំហែកសាច់ចេញពីឆ្អឹងបាន តែអ្នកជំនាញប្រាប់ថាភាគច្រើន វាស៊ីសាច់សត្វងាប់ស្រាប់។ វាក៏ស៊ីសត្វល្អិត និងដើមរុក្ខជាតិដែរ ហើយពួកវាចូលចិត្តរស់នៅជាហ្វូង។
៥. កញ្ចាញ់ចេកពិស Dart Frog

កញ្ចាញ់ចេកពិសនេះមានខ្លួនពណ៌ឆើតៗដូច ពណ៌ស្វាយ បៃតង លឿង និងទឹកមាស ហើយសត្វដែលប៉ះខ្លួនវានឹងត្រូវស្លាប់ក្នុងរយៈពេលខ្លី ដោយសារពិសតាមស្បែក នឹងជ្រាបចូលក្នុងបេះដូងសត្រូវ ដែលធ្វើឲ្យបេះដូងលែងដំណើរការ។
៦. ឥន្ទ្រីកំណាច Harpy

ឥន្ទ្រីនេះ ជាប្រភេទសត្វបក្សីធំជាងគេបំផុតមួយ ដែលមានក្រញាំប្រវែងដល់ទៅ ១៣សង់ទីម៉ែត្រ។ ក្រញាំទាំងនេះអាចចាប់កូនក្រពើ ស្វា កំប្រុក កណ្ដុរ ពង្រូល និងបក្សីតូចៗនៅលើដើមឈើបាន។
៧. ពីងពាងពិស Brazilian Wandering

ពីងពាងប្រភេទនេះ ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាពីងពាងមានពិសខ្លាំងជាងគេបំផុត ហើយសត្រូវដែលត្រូវពិស តែងតែដើរលែងរួច មានអាការៈពិបាកដកដង្ហើម ឈឺចុកចាប់ពេញរាងកាយ។
៨. ក្អែបយក្ស Amazonian

ក្អែបនេះមានប្រវែងដល់ទៅ ២៥ ទៅ ៣០សង់ទីម៉ែត្រ ពិសរបស់វាអាចសម្លាប់ សត្វល្អិត អាពីង បក្សីតូចៗ បង្កួយ កង្កែប កណ្ដុរ ពស់ និងប្រចៀវជាដើម។ វិធីសម្លាប់សត្រូវ គឺវាយកខ្លួនរបស់វារុំព័ទ្ធនឹងចំណី រួចចាប់ផ្ដើមស៊ីចំណីទាំងរស់បន្តិចម្ដងៗ។
៩. ស្រមោចពិស Bullet

ទោះជាវាមានខ្លួនតូចប្រវែងជាង ២,៥សង់ទីម៉ែត្រក្ដី ក៏ពិសរបស់វាធ្វើឲ្យសត្រូវឈឺចុកចាប់ ដូចត្រូវគ្រាប់ដែរ ហើយកន្លែងដែលវាខាំនឹងធ្វើឲ្យលែងដំណើរការ។
១០. ប្រចៀវជញ្ជក់ឈាម Common

ប្រចៀវនេះចេញរកចំណីតែពេលយប់ ហុតតែឈាមប៉ុណ្ណោះ ហើយវាក៏ត្រូវគេប្រទះឃើញនៅប្រទេសមិកស៊ិក និងអាមេរិកខាងត្បូងដែរ។ វាតែងតែទៅខាំគោក្របី សេះ ដែលខាំបឺតម្ដងមានរយៈពេលជាងកន្លះម៉ោង។ វាខាំមិនសូវឈឺទេ ហើយបើខាំមនុស្ស មិនអាចធ្វើឲ្យមនុស្សមានជំងឺឡើយ ប៉ុន្តែមុខរបួសងាយនឹងឆ្លងជំងឺផ្សេងៗណាស់៕
ទីក្រុងទាំង១០ មានប្រជាជនរស់នៅច្រើនជាងគេបំផុតក្នុងលោក
ប្រជាជននៅទូទាំងពិភពលោក បានកើនឡើងឥតឈប់ឈរ ស្របពេលដែលអ្នកផ្លាស់ពីជនបទទៅនៅតាមទីក្រុងក៏បន្តកើនឡើងដូចគ្នា។ នៅឆ្នាំ២០១៥ នេះ ចំនួនប្រជាជនទីក្រុងបានកើនឡើង ៥៤% បើយោងតាមទិន្នន័យរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN)។
នៅអាស៊ី ទោះជាចំនួនផ្លាស់ទីចូលទីក្រុងមានកម្រិតទាប តែវាច្រើនជាងគេនៅលើពិភពលោកគឺស្មើនឹង ៥៣% នៃប្រជាជនលើផែនដី។ ទីក្រុងតូក្យូ របស់ជប៉ុន បានឈរនៅលំដាប់កំពូលគេ ដែលមានប្រជាជនរស់នៅច្រើនដល់ទៅ ៣៧,២លាននាក់ រក្សាតំណែងនេះតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩០មកម្ល៉េះ។ រំពឹងថាតូក្យូ ត្រូវគេព្យាករថានឹងរក្សាតំណែងនេះបានរហូតដល់ឆ្នាំ ២០៣០ ជាមួយប្រជាជន ៣៨,៧លាននាក់។

តទៅមុខទៀត UN ក៏បានព្យាករថាចំនួនអ្នករស់នៅតាមទីក្រុងនានា នឹងបន្តកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងរហូតដល់ ៦,៣លាននាក់នៅឆ្នាំ ២០៥០។ ខាងក្រោមនេះជាទីក្រុងទាំង ១០ ដែលមានប្រជាជនរស់នៅច្រើនជាងគេបំផុត (គិតត្រឹមទិន្នន័យឆ្នាំ២០១៤)៖
១. ទីក្រុងតូក្យូ ប្រទេសជប៉ុន (៣៧,២ លាននាក់)
តូក្យូ ជារដ្ឋធានីប្រទេសជប៉ុន ដែលមានទីក្រុងធំៗច្របាច់បញ្ចូលគ្នាគឺ Kawasaki, Sagamihara, និង Yokohama ដោយមានព្រំដែនរដ្ឋបាលរួមនៅតូក្យូ ធ្វើឲ្យទីក្រុងនេះមានប្រជាជនកកកុញជាងគេបំផុតនៅលើលោក។ អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ០,៦%។
២. ទីក្រុងដេលី ប្រទេសឥណ្ឌា (២៥ លាននាក់)
អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ២,៥%
៣. ទីក្រុងសៀងហៃ ប្រទេសចិន (២៣ លាននាក់)
អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ២,៩%
៤. ទីក្រុងម៉ិកស៊ីកូ ប្រទេសម៉ិកស៊ីកូ (២១ លាននាក់)
អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ១,៥%
៥. ទីក្រុងម៉ុមបៃ ប្រទេសឥណ្ឌា (២១ លាននាក់)
អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ២,៥%
៦. ទីក្រុងសៅប៉ូឡូ ប្រទេសប្រេស៊ីល (២១ លាននាក់)
អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ១,២%
៧. ទីក្រុងអូសាកា ប្រទេសជប៉ុន (២០លាននាក់)
អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ០,៦%
៨. ទីក្រុងប៉េកាំង ប្រទេសចិន (២០ លាននាក់)
អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ២,៩%
៩. ទីក្រុងញូវយក សហរដ្ឋអាមេរិក (១៨,៥លាននាក់)
អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ១,១%
១០. ទីក្រុងកៃរ៉ូ ប្រទេសអេស៊ីប (១៨,៥លាននាក់)
អត្រាកំណើនពីឆ្នាំ ២០១០-២០១៥ មានចំនួន ២% ៕
ទីក្រុងកំពូលទាំង១០ ដែលមានសុវត្ថិភាពជាងគេ
The Economist Intelligence Unit បានចាត់ថ្នាក់ទីក្រុងធំៗជាងគេបំផុតចំនួន៥០ លើលោក រួមទាំងទីក្រុងឡុងដ៍ ញ៉ូយ៉ក និងប៉ារីស ថាជាទីក្រុងមានសុវត្ថិភាពចង់រស់នៅជាងគេ ដោយគិតទៅលើសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន សុវត្ថិភាពសុខភាព សុវត្ថិភាពហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងសុវត្ថិភាពលើប្រព័ន្ធឌីជីថល។
ខាងក្រោមនេះជាទីក្រុងកំពូលទាំង១០ ដែលមានសុវត្ថិភាពជាងគេ៖
១០. ទីក្រុងញ៉ូយក អាមេរិក

ទីក្រុងនេះជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី៣ខាងសុវត្ថិភាពឌីជីថល និងសុវត្ថិភាពសុខភាពទី ២ ប៉ុន្តែសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួននៅលេខរៀងទី ២៨។ អាយុរស់នៅជាមធ្យម ៨១ឆ្នាំ។
៩. ទីក្រុងម៉ែលប៊ន អូស្ត្រាលី

ទីក្រុងនេះជាប់ចំណាត់ថ្នាក់មានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធល្អលំដាប់ទី ២ និងខាងសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនទី ៨។ អាយុរស់នៅជាមធ្យម ៨៦ឆ្នាំ។
៨. ទីក្រុងតូរ៉ុនតូ កាណាដា

ទីក្រុងនេះល្អលំដាប់ខ្ពស់សម្រាប់រស់នៅ និងសិក្សារៀនសូត្រ។ តូរ៉ុនតូមានសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនល្អ លំដាប់ទី ៨ និងអាយុរស់នៅជាមធ្យម ៨១ឆ្នាំ។
៧. ទីក្រុងស៊ូរិច ស្វីស

ទីក្រុងនេះឈរលំដាប់កំពូលគេលេខ ១ ខាងសុវត្ថិភាពហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងសុវត្ថិភាពសុខភាព ជាមួយអាយុរស់នៅជាមធ្យម ៨៤ឆ្នាំ។
៦. ទីក្រុងស៊ីដនី អូស្ត្រាលី

សុវត្ថិភាពហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ទី ៣ និងសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនលេខ ១០។ អាយុរស់នៅជាមធ្យម ៨១ឆ្នាំ។
៥. ទីក្រុងអាស្ត៊ែរដាំ ហូឡង់

គិតជារួមឈរនៅលេខ៥ តែបើគិតពីកត្តាសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន ទីក្រុងនេះឈរនៅលេខរៀងទី ៩ ក្នុងចំណោមទីក្រុងទាំង ៥០។ អាយុរស់នៅជាមធ្យម ៧៩ឆ្នាំ។
៤. ទីក្រុងស្តុកហូម ស៊ុយអែត

ទីក្រុងនេះក៏ស្ថិតនៅលំដាប់កំពូលខាងសុវត្ថិភាពដែរ ជាមួយអាយុរស់នៅជាមធ្យម ៨២ឆ្នាំ។
៣. ទីក្រុងអូសាកា ជប៉ុន

អួសាកា ជាប់ឈ្មោះជាទីក្រុងមានសុខសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនល្អបំផុតទី ២ និងមានសុវត្ថិភាពឌីជីថលទី ៥។ អាយុរស់នៅជាមធ្យម ៨៣ឆ្នាំ។
២. ទីក្រុងសាំងហ្គាពួរ សិង្ហបុរី

ទីក្រុងនេះគឺមានសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនល្អជាងគេបំផុត រួមនឹងបរិស្ថានបើកអាជីវកម្មផងដែរ។ អាយុរស់នៅជាមធ្យម ៨២ឆ្នាំ។
១. ទីក្រុងតូក្យូ ជប៉ុន

តូក្យូជាប់ឈ្មោះជាទីក្រុងមានសុខសុវត្ថិភាពល្អជាងគេបំផុតក្នុងលោក សុវត្ថិភាពទាំង ៤ប្រភេទខាងលើ ទីក្រុងនេះឈរលើគេទាំងអស់។ អាយុរស់នៅជាមធ្យម ៨២ឆ្នាំ៕
Subscribe to:
Posts (Atom)